آیا رژیم کتوژنیک در بارداری مجاز است؟

بارداری یکی از دوران های حساس برای خانم ها است و در این دوران، رشد و نمو جنین به تغذیه و شرایط بدنی مادر بستگی زیادی دارد. برای اینکه جنین بتواند رشد و نمو داشته باشد، مادر باید به صورت متعادل مواد غذایی مفید و سالم مصرف کند. برخی از مادران باردار این سوال برایشان پیش می آید که آیا رژیم کتوژنیک در بارداری مجاز است؟ و یا این رژیم چه تاثیری بر روی بدن مادر و جنین دارد؟ مزایا و معایب این رژیم در دوران بارداری کدامند؟

رژیم کتوژنیک چیست؟

قبل از پرداختن به این موضوع که “آیا رژیم کتوژنیک در بارداری مجاز است؟” لازم است توضیح مختصری درباره رژیم کتوژنیک برای شما ارائه کنیم.

رژیم کتوژنیک یا کتو یک نوع رژیم لاغری کم کربوهیدرات و پر چربی است. در این رژیم مصرف کربوهیدرات کاهش می یابد و چربی جایگزین کربوهیدرات و منبع سوخت و ساز بدن می شود.

با رژیم کوژنیک در بدن چه اتفاقی رخ می دهد؟

زمانی که کربوهیدرات در بدن کاهش می یابد، بدن برای تامین انرژی سوخت و ساز خود به سراغ چربی ها می رود. در این شرایط بدن وارد حالت کتوز می شود و چربی منبع تامین انرژی و متابولیسم بدن خواهد شد.

آیا رژیم کتوژنیک در بارداری مجاز است؟

با توجه به توضیحات بالا، در رژیم کتوژنیک مصرف برخی از مواد غذایی محدود می شود و این محدودیت بر روی سلامت مادر و جنین تاثیر می گذارد. از طرفی حالت کتوز در این رژیم باعث می شود که چربی های ذخیره شده در بدن سوزانده شوند، در حالی که بدن در سه ماهه اول بارداری باید چربی ذخیره کند.

بنابراین پیروی از رژیم کتوژنیک در بارداری، دریافت مواد مغذی را با مشکل روبرو می کند و برای خانم های باردار توصیه نمی شود، چون دریافت مواد مغذی و مواد غذایی سالم و متنوع در اولویت تغذیه خانم های باردار قرار دارد و رژیم بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است.

دو دیدگاه متفاوت درباره رژیم کتوژنیک در بارداری

• رژیم کتوژنیک به دلیل اینکه یک رژیم لاغری است، برای کاهش وزن و رسیدن به تناسب اندام مناسب است و می تواند به خانم های چاقی که در تلاش برای بارداری هستند، کمک زیادی بکند. البته برای پیروی از این رژیم باید حتما با متخصص تغذیه مشورت کرد.
• از طرفی پزشکان رژیم کتوژنیک در بارداری را توصیه نمی کنند، چون احتمال دارد حالت کتوز در این رژیم برای جنین ایمن نباشد و تاثیر خوبی در رشد و نمو جنین نداشته باشد. همچنین این رژیم قبل از بارداری نیز سبب کمبود برخی از مواد مغذی و ویتامین موثر در باروری مردان و زنان می شود و شانس باروری را کاهش می دهد.

عوارض رژیم کتوژنیک در بارداری

این رژیم همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم برای بارداری توصیه نمی شود و محدودیت در مصرف برخی از غذاها باعث می شود که مادر به عوارض زیر مبتلا شود:

کاهش برخی از مواد مغذی و ویتامین ها

با حذف برخی از مواد غذایی و محدودیت در مصرف کربوهیدرات ها، ممکن است بدن به کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن مانند انواع ویتامین ها، فولات، ید، آهن و سلنیوم و … دچار شود. ممکن است کمبود مواد مغذی در بدن بر روی باروری تاثیر بگذارد و شانس باروری را در افراد کاهش دهد.

ابتلا به یبوست

در رژیم کتوژنیک به دلیل محدودیت در مصرف سبزیجات و میوه ها، فیبر دریافتی کاهش می یابد و خطر ابتلا یبوست در زنان باردار بالا می رود. البته لازم به ذکر است که ورزش برای درمان یبوست تاثیر گذار است.

تاثیر منفی بر روی رشد و نموی جنین

مواد غذایی کربوهیدرات دار مانند غلات، نان و حبوبات سرشار از اسید فولیک و آهن و سایر مواد مغذی برای رشد و نمو جنین مهم هستند. به دلیل کاهش مصرف این مواد غذایی و کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن، سلامت، رشد و نمو جنین به خطر می افتد.

بروز مشکل فشار خون و بیماری های قلبی

در دوران بارداری مصرف انواع چربی های اشباع برای کنترل افزایش وزن خود و جلوگیری از خطراتی مانند فشار خون بارداری و بیماری قلبی، ممنوع است. در صورت پیروی از رژیم کتوژنیک در بارداری، مصرف چربی افزایش می یابد و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و فشار خون بالا می رود.

جایگزین رژیم کتوژنیک در بارداری

به جای پیروی از رژیم کتو در بارداری، به خانم های باردار توصیه می شود از یک رژیم متعادل و متنوع پیروی کنند تا تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن خود و جنین را به صورت متعادل دریافت کنند و وزن خود را متناسب با بازه نرمال افزایش وزن در بارداری بالا ببرند.

رژیم غذایی بارداری باید شامل مواد مغذی زیر باشد:

• آهن برای جلوگیری از کم خونی ناشی از آهن و رشد مناسب جنین
• پروتئین برای رشد و نمو جنین در دوران بارداری
• ویتامین دی برای تشکیل و تقویت استخوان جنین
• کلسیم برای تقویت استخوان های جنین
• فولات و فولیک اسید برای جلوگیری از نارسایی های مادرزادی

مواد غذایی مجاز در دوران بارداری

خانم های باردار می توانند برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن خود و جنین از مواد غذایی زیر استفاده کنند:

• غلات صبحانه فرآوری شده با منبع عالی اسید فولیک
• سبزیجات سبز و برگدار
• مرکبات
• نخود و لوبیای خشک
• محصولات لبنی
• ماهی چرب مانند ماهی سالمون
• تخم مرغ
• گوشت مرغ و ماکیان
• آجیل
• گوشت قرمز
• حبوبات

جمع بندی درباره رژیم کتوژنیک در بارداری

با توجه به اینکه در رژیم کتوژنیک، محدودیت در مصرف برخی از مواد غذایی وجود دارد و بدن فرد به دلیل کاهش کربوهیدرات دریافتی به حالت کتوز می رود، برای زنان باردار توصیه نمی شود. همچنین محدودیت در مصرف مواد غذایی کربوهیدرات دار و حالت کتوز باعث بروز عوارضی مانند کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن مادر و جنین، ابتلا به یبوست، اختلال در رشد و نمو جنین، بروز مشکلات مانند فشار خون و بیماری قلبی می شود.